Anadolu'da kurulan uygarlıklar sırasıyla şunlardır Hititler, Frigler,Lidyalılar, İyonlar, Urartular (MÖ 2.bin-Mö.600 yılları arasında) Persler (M.Ö 543-333) 3) İskender İmparatorluğu 4) Roma İmparatorluğu 5) Bizanslılar (395-1071) 6) Türkler (1071- Mö.2.Bin- Mö.600 Yılları Arasında Anadolu Medeniyetleri -Hititler Anadolu'ya Kafkaslar'dan geldikleri tahmin edilmektedir.Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Başşehirleri Hattuşaş (Boğazköy)'dır. hititler Suriye toprakları için Mısır ile yaptıkları Savaş sonucunda Kadeş Antlaşmasını imzaladılar. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk antlaşmadır. Hititler'de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu.Hititlerde kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi.Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak, tarafsız TARİH YAZICILIĞI'nı başlatmışlardır. Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır.( İvriz ve Yazılık aya Kabartmaları Hititlere aittir.)Hititler Asurlular tarafından yıkıldılar. Frigyalılar(Frigler) Orta Anadolu'da( sakarya nehri çevresinde) Mö. 800 yıllarında devlet kurdular. Başşehirleri Gordion'du. Kimmerler tarafından yıkıldı.Friglerin en büyük Tanrıları KİBELE 'dir Frigler dokumacılıkta ileri gitmişlerdir. Frigyalılar TAPETES adı verilen halı ve kilimleri ile ünlüdürler. Lidyalılar Bugünkü Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgeye eski çağlarda Lidya deniliyordu. Başkentleri Sardes(Sard)'dır. Lidyalılar ticarette geliştiler. Tarihte PARA'yı ilk kez kullanan Lidyalılar'dır. Lidyalılar Efes'ten başlayıp, Mezopotamya'daki Ninova'ya kadar uzanan KRAL YOLU'nun açılmasında etkili oldular. Lidyalılara Persler son vermiştir. Lidyalıların kısa zamanda yıkılmasının sebebi, ordularının çeşitli kavimlerden toplanan ücretli askerlerden oluşmasıdır.(Düzenli ve sürekli milli ordusunu oluşturamamıştır.)D)- İyonlılar(İyonlar) İzmir Körfezinden, Güllük Körfezine kadar olan bölgeye İyiyonya denilirdi.Yunanistan'dan gelen Akalar buradaki yerli halkla karışarak, şehir devletleri halinde yaşadılar.Başlıca İyon şehirleri şunlardır efes, Milet, İzmir, Foça, Bodrum.Efeste'ki Artemis tapınağı İyonlara aittir.İyonlar deniz ticaretinde gelişmişlerdi.İyon edebiyatının en ö nemli eseri Homeros'un "İlyada ve Odesa destanı" dır.İyonlar bilim ve sanatta gelişmişlerdir. Matematikte Tales ve pisagor, Tarihte Heredot, Tıpta Hipokrat, Felsefede Diojen) Urartular Van Gölü ve çevresinde devlet kurmuşlardır. Başşehirleri Tuşba (Van)'dır. Urartular'da kral ülkeyi savaş tanrısı Haldi adına yönetirdi. Urartular madencilik ve maden işletmeciliğinde ileri gitmişlerdi. Urartular kaleler ve su kanalları ile ünlüdür. (Toprakkale, Çavuştepe, Patnos ve Kayalıdere kaleleri) Kültür Ve medeniyet Devlet Yönetimi Anadolu'da kurulan bu devletler genellikle krallıkla yönetilmiştir. Kral hem başkomutan, hem baş yargıç, hem de baş rahipti. Bu durum kralın siyasi, askeri ve dini gücü elinde bulundurduğunu gösterir. Ayrıca kralın başrahip oluşu laik olmayan bir anlayışı yansıtmaktadır. Hititlerde asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu. Hititlerde kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi. İyonyalılar merkezi krallık yerine SİTE denilen şehir devletleri halinde yaşamışlardır.DİN VE İNANIŞ: 1)- Anadolu'da çok tanrılı inanış mevcuttu. Hititler kendi tanrılarından başka Ön Asya tanrılarına, Lidyalılar da Yunan tanrılarına tapınmışlardı. Bu durum Anadolu'da dini etkileşimi yansıtmaktadır. Urartular ölümden sonra hayata inanmışlardı. Bu yüzden mezarlarını ev ve oda biçiminde yapıp içine çeşitli eşyalar koyuyorlardı. Friglerin en büyük Tanrıları KİBELE 'dir. Efeste'ki Artemis tapınağı İyonlara aittir. Urartular'da kral ülkeyi savaş tanrısı Haldi adına yönetirdi. Sosyal Ve Ekonomik Hayat Halk genellikle Asiller, Rahipler, Hürler ve Köleler olarak sınıflara ayrılmıştı Anadolu'da ekonomik hayatın temelini tarım, ticaret ve hayvancılık oluşturuyordu. Urartular madencilik ve maden işletmeciliğinde ileri gitmişlerdi. Lidyalılar ticarette geliştiler. Tarihte Para'yı ilk kez kullanan Lidyalılar'dır. İyonlar deniz ticaretinde gelişmişlerdi Lidyalılar Efes'ten başlayıp, Mezopotamya'daki Ninova'ya kadar uzanan Kral Yolu'nun açılmasında etkili oldular. İyonlılar(İyonlar) yazı Dili Ve Edebiyat Anadolu'ya yazı Asurlular tarafından getirilmiştir. Hititler ve Urartular Asurlulardan aldıkları Çivi yazısını ve kendi buluşları olan HİYEROGLİF( resim yazısı) yazısını kullandılar. İyonlar ve Lidyalılar Fenike yazısını kullandılar. Fenike yazısını batıya aktaran İYONLAR olmuştur. Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak, tarafsız TARİH YAZICILIĞI'nı başlatmışlardır. Hititler, Mısırlılarla tarihte bilinen ilk antlaşm ayı (KADEŞ ANTLAŞMASI) imzaladılar.(MÖ.1280) 5)- İyon Edebiyatının en önemli eseri Homeros'un "İlyada ve Odesa destanı" dır. Hukuk Anadolu'da Kanunlar Mezopotamyadaki gibi kısasa kısas değildi. Bilim Ve Sanat Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır. (İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları Hititlere aittir.) Urartular kaleler ve su kanalları ile ünlüdür. (Toprakkale, Çavuştepe, Patnos ve Kayalıdere kaleleri) İyonlar bilim ve sanatta gelişmişlerdir. Matematikte Tales ve Pisagor, Tarihte Heredot, Tıpta Hipokrat, Felsefede Diojen) Hititler ve Frigler dokumacılıkta ileri gitmişler- dir. Frigyalılar Tapetes adı verilen halı ve kilimleri ile ünlüdürler. Anadolu'Ya Hakim Olan Devletler- Pers İmparatorluğu Anadolu M.Ö 543-333 yılları arasında İran'da kurulan Pers İmparatorluğunun hakimiyetinde kaldı. 2)-İskender İmparatorluğu Makedonya kralı II. Filip'in ölümüyle yerine geçen oğlu Büyük İskender Asya seferine çıkarak büyük bir imparatorluk oluşturmuştur. Asya Seferi Büyük İskender bu seferle Anadolu, Suriye, Mısır ve Hindistan'ın bir bölümünü ele geçirdi. Pers İmparotorluğuna son verdi. Bu sefer dönüşünde yolda öldü. HELENİSTİK MEDENİYET: Büyük İskender'in Asya seferi sırasında Yunan Medeniyeti ile Doğu Medeniyetleri birbirlerinden etkilendiler. Böylece doğu ve batı medeniyetlerinin karışımından Hellenizm Medeniyeti ortaya çıktı. İskender'in ölümünden sonra Anadolu'da küçük krallıklar kuruldu. Bunların başlıcaları a)Bitinya Krallığı Kuzeybatı Anadolu'da b)Pontus Krallığı Karadeniz'de Bergama Krallığı Batı Anadolu'da kurulmuştur.Bergama kralları bilim, edebiyat ve sanata ö Nem verdiler. K Oyun ve keçi derisinden Parşümen kağıdını icat ettiler. Bu sayede pek çok kitap günümüze geldi. Yine Bergama Krallığı Döneminde yapılan ZEUS tapınağı meşhurdur. 3)- Roma İmparatorluğu İtalya'da kurulan bu devlet kısa zamanda Avrupa, Asya ve Afrika topraklarına yayılmıştır. 395 yılında Batı ve doğu Roma imparatorluğu olarak ikiye ayrılmıştır. Batı Roma 476 yılında, Doğu Roma (Bizans) ise 1453'te yıkılmıştır. Bozdoğan Kemeri(istanbul), Çemberlitaş(istanbul), Ogüst Mabedi ve Roma Hamamı (Ankara), Aspendos Tiyatrosu (Antalya) Romalılardan kalan ünlü eserlerlerdir. Romalılar Mısırlılardan aldıkları Güneş takvimini Jülyen takvimi adıyla geliştirdiler. Fenikelilerin bulduğu harf yazısı(alfabe), İyonlar yoluyla Yunanlılara ve onlardan da Romalılar'a geçmiş, Romalılar bunu geliştirerek LATİN ALFABESİNİ oluşturmuşlardır. Roma'da ilk yazılı kanunlar 12 Levha Kanunlarıdır. Roma kanunları günümüz Avrupa hukukunun temelini oluşturur.4)- BİZANS İMPARATORLUĞU(DOĞU ROMA İMP.): Merkezi İstanbul olan bu devlet 1453'te Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkılmıştır. Ayasofya, Aya İrini, Hora, Sergios ve Baküs kiliseleri ile Yerebatan ve Binbirdirek Sarnıçları en ünlü eserleridir.