Bilgi Paylaşım Portalı

TBMM’NİN AÇILMASI VE ÇALIŞMALARI

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ardından başlayan işgallere karşı etkili bir direniş gösterebilmek için bölgesel kuvvetlerin birleşmesi amaçlanmıştı.

Milletin kendi kararlarını almaları için bir meclise ihtiyaç vardı.Bunun için M.Kemal 19 mart 1920’de bir genelge yayınlayarak her sancaktan beşer tane olmak üzere milletvekilleri seçilip Ankaraya gelmeleri istendi .Bunun üzerine büyük bir katılım olarak 23 nisan 1920’de meclis kuruldu.İlk 120 milletvekili olmak üzere daha sonra bu sayı 390’a çıkmıştır.
Meclis başkanı Mustafa Kemal Paşa seçildi ve Mustafa Kemal meclis çalışmasıyla ilgili bir önerge sundu ve kabul gördü.

İLK TBMM’NİN ÇALIŞMA ESASLARI

TBMM’nin üstünde bir kuvvet yoktur.
Hükümet kurmak gereklidir.
Geçici kaydıyla bir başkanı ve padişah vekili atamak uygun değildir(hükümet devamlılığı).
TBMM yasama ve yürütme yetkilerine sahiptir(güçler birliği ilkesi).
Meclisten seçilecek bir heyet,meclise vekil olarak hükümet işlerini görecektir.Meclis başkanı bu heyetinde başkanıdır(meclis hükümet sistemi).
Padişah ve halife bulunduğu baskıdan kurtulduktan sonra meclis tarafından belirlenecektir(saltanat ve halifeliğin kaldırılmasının yasal dayanağı).

TBMM’NİN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

Bu önerge 20 ocak 1921 anayasası kabul edilinceye kadar meclisin çalışma esaslarını belirlemiştir.
TBMM ‘’Kurucu Meclis’’ özelliğindedir.Olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilal meclisidir.
Meclis hükümeti sistemi esas alınmıştır.
’Kuvvetler birliği’’ilkesi esas alınmıştır.
M.Kemal meclisin, hükümetin ve yeni devletin başkanıdır.
TBMM üstünde güç yok denilerek İstanbul Hükümeti yok sayılmıştır.
Meclis İnkılapçı değildir.Yaptığı tek inkılap saltanatın kaldırılmasıdır.
TBMM’de siyasi partiler yoktur.Guruplar vardır.

TBMM DÖNEMİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN BAŞLICA FALİYETLER

Hıyaneti vataniye kanunu.
İstiklal mahkemesi kuruldu.
İç isyanlar bastırıldı.
Batı Anadolu’da düzenli ordu kuruldu.
Doğu,Güney ve Batı cephelerindeki zaferlerle Anadolu işgalden kurtuldu.
1921 Anayasası ile İstiklal Marşı kabul edildi.
Saltanat kaldırıldı.
Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.
Lozan görüşmeleri başladı.

TBMM’YE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

İstanbul Hükümetince çıkarılan ayaklanmalar
Anzavur isyanı.
Kuvay-i inzibatiye ayklanması(hilafet ordusu)
İstanbul hükümeti ve işgalci devletlerin kışkıtmaları ile çıkan ayaklanmalar.
Bolu Düzce ,Hendek,Adapazarı ayaklanması.
Yozgat ayaklanması.
Konya ayklanması.
Şeyh Eşref ve Koçgiri ayaklanması.
Urfa Milli Aşiret isyanı.
Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar
Ermeni İntikam alayları(Adana ve Doğu Anadolu).
Doğu Karadeniz’de Rumlar tarafından çıkarılan Pontus isyanı.
Kuvay-ı milliye yanlısı olup sonradan ayaklananlar
Düzenli ordunun kurulması aşamasından buna karşı çıkan kuvay-i milliye şefleri tarafından çıkarılmıştır.
Çerkes Ethem ve Demirci Mehmet Efe isyanı.